Liewe broers en susters,
iemand het eenkeer gesê: “Trots is die perdeblom van die siel. Die wortel gaan diep, met 'n bietjie spruite daaragter. Sy sade lê in die kleinste krake. En dit floreer in goeie grond: die gevaar van trots is dat dit op goedheid voed.” Die gevaar van trots is dat dit op goedheid voed. Dit is so waar. Dit voed op die Here se goedheid. Die Here help hulle en hulle neem self die eer daarvoor. Die Here gee sekuriteit en hulle word traag. Die Here gee vrede en mense word selfvoldaan. Die Here gee krag en hulle begin trots voel op hul eie krag.
Trots lê diep in die harte van God se volk deur die kerkgeskiedenis heen. Dit is die trots van die kerk wat mense dikwels keer om die behoefte aan Jesus te sien. Die kerk begin die plek van Jesus inneem. Ons begin dink dat teologie red, dat die manier waarop ons dinge doen, red. Dat ons Jesus op die kantlyn kan skuif. En voordat jy dit weet, is dit die teologie, die struktuur en die skoonheid van gereformeerde aanbidding wat die goeie word waarin hoogmoed wortel skiet en die kerk van binne-uit na buite vernietig. O, laat ons altyd ons totale afhanklikheid besef en God toelaat om ons sterk te maak in ons swakheid. En ons moet nooit glo dat ons uit ons eie krag is wat ons is nie.
Liewe gemeente, ons moet versigtig wees vir trots. Onthou altyd die woorde: "... en my volk, oor wie my Naam uitgeroep is, hulle verootmoedig en bid en my aangesig soek en hulle bekeer van hul verkeerde weë, dan sal Ek uit die hemel hoor en hulle sonde vergewe en hulle land genees.” (2 Kron. 7:14) Dit is ons oor wie sy Naam uitgeroep is! Dit is ons wat geroep is om onsself te verneder en sy aangesig te soek! Laat ons nie ophou nie. Nie vandag nie. Nooit nie! As dit goed gaan, kan ons uit die oog verloor waaroor dit gaan. Die wortels van hoogmoed delf diep in God se seën neer en lei tot vernietiging.
Trots wat op God se goedheid voed, lei tot ballingskap:
1. Die vrees van die HERE
2. Lei tot trots en ballingskap
3. Die goedheid van God
Die teenmiddel vir hoogmoed – die vrees van die HERE
Die vrees van die Here is die begin van wysheid. Om in die vrees van die HERE te lewe en te weet wie jy voor Hom is, is een van die belangrikste lesse wat enige persoon of enige kerk ooit kon leer. Selfs die magtigste word verneder as hulle van aangesig tot aangesig met God te staan kom. En wat 'n pragtige prentjie het ons van hierdie sestienjarige. Ons lees in vers 5, "En hy het God gedurig gesoek in die dae van Sagaria, wat onderrig gegee het in die vrees van God. En in die dae dat hy die HERE gesoek het, het God hom voorspoedig gemaak.”
Hy word onderrig in die vrees van God! Hy sit aan die voete van 'n onderwyser en leer wat dit beteken om God te vrees!
Hier was 'n man wat besluit het om sy aangesig te rig om God te soek. Doelbewus. Hy het geweet dat hy God nodig het – en hy het die vrees van die HERE gesoek. Dit is nie iets wat vanself in jou skoot val nie. Dit is iets waarin jy groei. En hoe soek hy die Here? Deur iemand te soek wat die Woord van die HERE spreek! In sy geval 'n profeet. Hierdie Woord lei dan tot die volheid van die lewe! Spreuke 14:26-27 sê: “In die vrees van die HERE lê 'n sterk sekerheid, ook vir die kinders van ‘n sodanige sal daar ‘n toevlug wees. Die vrees van die HERE is ‘n fontein van die lewe, om van die strikke van die dood af te wyk.”
Die vrees van die HERE gee groot wysheid, kennis, vertroue en moed!
En ons sien dat wysheid, kennis en vertroue in hierdie gedeelte na vore kom. Hierdie man het op 16 begin! Hy was jonk – maar kyk wat doen hy! Hy het sy hart daarop gerig om die Here te soek! O, jong manne en vroue, mag julle dit ook doen! Dit begin deur seker te maak dat jy jou prioriteite voorop stel! Moenie wag nie. Soek ‘n mentor, vind 'n persoon wat saam met jou gaan sit om aan jou die vrees van die Here te leer. Luister na die Woord van die HERE. Moenie so arrogant wees om te dink dat jy die Woord van God nie nodig het nie! En leer van die wat voor jou uitgaan. Of dit nou jou pa, jou ouderling of ‘n ouer vriend is.
Maar die vrees van die HERE maak dat jy gereeld die Bybel bestudeer. Dit maak jou aktief in die koninkryk. Dit spoor jou aan in al jou werk!
Want sien, heiligheid en nederigheid lei nie tot passiwiteit nie. Maar tot selfversekerde optrede. Hy voer oorlog, hy plant wingerde, hy vind nuwe masjiene uit. Hy bou leërs! Hy sit nie terug en wag tot dinge gebeur nie; hy doen wat God op sy pad plaas. Hy laat mense op die veld werk, hy kry soldate om in die geveg te lei, slim mense om dinge uit te vind.
Ons lees: "En in die dae dat hy die HERE gesoek het, het God hom voorspoedig gemaak." Wat 'n bemoediging vir die mense wat na die ballingskap teruggekeer het. God sal jou voorspoedig maak as jy Hom soek. En God het hom inderdaad geseën. Om die vrees van die HERE te leer, beteken nie om niks te doen nie. Nee! Die een wat die HERE vrees, is bestendig, standvastig, sterk en besig in die koninkryk van die Here. Hy weet Wie soewerein is. Hy weet aan Wie hy behoort!
Soos die psalmis sê: “Dit gaan goed met elkeen wat die Here dien, wat al sy vreugde vind in die gebooie van die Here! Vir slegte tyding is hy nie bevrees nie, hy is gerus, hy vertrou op die Here. Hy voel hom veilig, hy is nie bevrees nie: hy sal die neerlaag van sy vyande aanskou.” As gevolg van sy vrees vir God ervaar hy sukses in die geveg, rykdom van buitelanders en bekendheid onder die nasies. Hy ervaar oorheersing oor die mense van die ooste, die weste en die suide, wat handelsroetes oopmaak.
Die volk van God moet nie agteroor sit en ontspan nie. Die onderrig in die vrees van die HERE motiveer die volk van God om besig te wees in die koninkryk van God – om te doen wat God hulle gegee het om te doen. Kyk wat doen hy. Hy gaan op pad, bou stede, versterk die stad Jerusalem, bewerk die aarde deur putte uit te kap, en huur landbouers en wynboere, maak wapens vir sy hele leër. En hy ontwerp nuwe masjiene wat die stede beskerm. Die wêreld weet van hom. Hy word beroemd. Hy is nou magtig en beroemd, en dit het alles begin deur sy hart daarop te rig om die Here te vrees.
Maar laat ons noukeurig lees – dit is God wat aan hom sukses gegee het. Die gevaar in die kerk en in ons lewe is wanneer ons dit mis en ons dink dat ons dit alles doen. As ons begin dink dat niemand dit sal doen as ons dit nie doen nie. Aan die begin en einde van hierdie gedeelte maak die skrywer die punt dat dit God se werk is! God is die Een wat uiteindelik sy koninkryk bou! Wat uiteindelik die kerk bou! In vers 7 staan daar: “En God het hom gehelp”, en vers 15 sê: “... en sy roem is verbrei, want hy is wonderbaarlik gehelp...”! SJOE! Wonderbaarlik gehelp! Hoe wonderlik is dit tog as die oneindige God van die verbond sy volk wonderbaarlik help. Doen wat hulle hande vind om te doen! Dit was sodat die wêreld kon weet dat God lewe en na sy volk toe kom!
Maar eerder as dat sy roem en krag hom tot dieper dankbaarheid en groter nederigheid lei, lei dit tot trots en selfvernietiging. Trots wat voed op die goedheid van die Here
Ag, as hy maar net gebly het by Sagaria se onderrig. Maar helaas, ons lees: "Maar toe hy sterk geword het, was sy hart hoogmoedig, sodat hy baie verkeerd gedoen en ontrou gehandel het teen die HERE sy God”. Hoe gereeld gebeur dit nie. Die trots van die mens staan in die pad van sukses. Die perdeblom het wortel geskiet in die grond van God se seën en hy het die eer vir al die goeie dinge begin neem. Hy het al gou op dieselfde dwaalspoor beland as baie ander leiers wat sê: “As ek dit nie doen nie, kan niemand dit doen nie.” Selfs al was dit nie hy wat die wingerde geplant het nie, maar hy het mense aangestel om dit te plant. Hy het boere gehad om vir sy skape te sorg. Hy het vaardige manne gehad wat groot masjiene gebou het. Hy het soldate gehad wat vir hom geveg het. Hy het vergeet dat hy nie alleen was nie – en dat dit nie alles sy werk was nie!
Trots laat mense inderdaad dink dat hulle baie belangriker is as wat hulle werklik is. En hulle doen dinge wat nie aan hulle gegee is om te doen nie. Hy moes die priesters hulle werk laat doen. Maar ons lees: “... sodat hy baie verkeerd gedoen en ontrou gehandel het teen die HERE sy God; want hy het in die tempel van die Here gegaan om offerrook te laat opgaan op die reukaltaar.” Die koning het 'n spesifieke taak gekry. Hy moes nie die werk van die priesters doen nie, net soos die priesters nie die werk van die koning moes doen nie. God het vir elkeen sy rol en plek bepaal. Maar sy trots het veroorsaak dat hy grense oorskry het!
En wat gebeur? 'n Priester met die naam Asarja en 80 ander gaan hom tegemoet. Hierdie man wou duidelik nie alleen gaan nie. Hy gaan saam met 80 priesters, en die Bybel sê dat hulle dapper manne was! Dit was ook maar goed! Dink aan die roem en mag van hierdie koning! Die herinnering aan die profeet Sagaria wat daar vermoor is, was nog vars in die mense se geheue. Hierdie priesters het geweet wat gebeur het met die priester wat Dawid gehelp het om van Saul te ontsnap.
Tog staan hulle op teen mag en roem, omdat hulle weet aan wie se kant hulle is. God s’n. Wat 'n toneel moes dit nie gewees het nie. Hierdie man was baie geliefd, sy bekendheid het oor die hele wêreld versprei. Hy was magtig. En hy het gevoel dat hy kan doen wat hy wil. En hier is 80 mense wat hom konfronteer. En hulle sê vir hom dat hy moet gaan. Jy sien hoe die vrees van die HERE moed gee om die regte ding te doen, maak nie saak wat nie!
En dit is ook die genade van God aan die koning! God het hom lief en waarsku hom om op te hou waarmee hy besig is! Let op dat hy nie dadelik melaats word nie; dit is nadat hy kwaad geword het dat hy melaats word. Hoe mooi sou dit nie gewees het as hierdie koning na die teregwysing geluister het en gebroke voor die HERE was nie. Wat 'n les vir die kerk van die post-ballingskap, en vir ons vandag. Moenie u hart verhard teen bestraffing nie. Dit is moeilik, en dit is slegs moontlik as jy die vrees van die HERE ken. Omdat die natuurlike reaksie van enige persoon wanneer hy met sonde gekonfronteer word, is om homself te verdedig, kwaad te word of te vergelyk en na al die ander se sondes te begin wys. Dit is trots. Dit is ontrou aan God.
Liewe gemeente, liewe broer en suster, moet nooit die vrees van die HERE ontgroei nie. Moenie dit doen nie. Bly nederig en staan oop vir verwyte. Maar hierdie koning word kwaad – 'n reaksie van trots na bestraffing. Maar toe hy kwaad word, breek 'n velsiekte op sy voorkop uit in die teenwoordigheid van die priester in die huis van die HERE. Die straf is onmiddellik, in ooreenstemming met die begeerte van die skrywers om die mense te leer dat God elkeen straf vir sy eie sonde.
Mense wat kwaad is, is byna altyd mense wat trots is. Die rede waarom hulle so kwaad word, is omdat hulle dink die wêreld draai om hulle, en as iemand hulle beledig, word hulle kwaad. Spreuke sê: “'n Geduldige mens is baie verstandig; een wat kort van draad is, stel sy dwaasheid ten toon.”
En inderdaad, hy besef weer dat die HERE dit gedoen het, en die vrees van God kom oor hom. Maar hierdie keer 'n vrees wat nie tot groot dinge lei nie, maar 'n vrees wat veroorsaak dat hy haastig die teenwoordigheid van die Here verlaat. Hy vertrek omtrent so vinnig as wat hy ingekom het. Hy het vol vertroue gekom, hy het gebroke en siek gegaan. Die magtige koning was verneder voor die Here. En sy seun het oorgeneem. God is genadig omdat ons hieruit kan leer en nie toelaat dat die perdeblom van trots wortel skiet nie. Dit is wat sy seun Jotam gaan doen.
Sukses gebou op nederigheid en die vrees van die HERE
Die een ding wat die Bybel duidelik maak oor Jotam se regering, is dat hy gedoen het wat Ussia gedoen het, behalwe dat hy nie die tempel van die HERE binnegegaan het nie. Met ander woorde, hy het geleef onder die vrees van die Here en het daaraan gedink om nie in die sondes van sy vader te val nie. Dit is asof die skrywer met hierdie klein hoofstuk sê: leer asseblief u les, volk van God! Weet dat die seën van die Here kom. En inderdaad, Jotam is geseënd. Hy bou en veg soos sy pa, en weer lees ons dat hy magtig geword het. God is goed! Hy oordeel die kinders nie oor die sondes van die vaders nie. Ons het die kans om die goeie te neem en die slegte te laat by die wat voor ons was, terwyl ons Jesus volg.
God het Jotam geseën. Hoekom? Vers 6: “... want hy het sy weë gerig voor die aangesig van die HERE sy God.” Dit spreek van 'n sekere doelbewustheid en struktuur in sy lewe. Hy het nie net lukraak geleef nie, maar hy het dit so opgestel dat God eerste gekom het. Dit is dat die hele lewe voor Hom geleef word. Liewe gemeente, laat ons ‘n les hieruit leer. Prioritiseer God en sy Woord. Staan in vrees voor Hom.
Dit is telkens die les van die Skrif. Soos Psalm 2 sê: "Dien die HERE met vrees, en juig met bewing.” Of elders sê die Bybel: “My vlees sidder van ontsag vir U; Ek is bang vir U oordele.” Is ons nog bewus van die vrees van die HERE? Is dit dit wat ons dryf? 'n Diepgaande besef van God en wie ons voor Hom is. 'n Wete dat Hy sê wie Hy sê Hy is, en dat Hy sal doen wat Hy sê Hy sal doen. 'n Kennis van sy mag wat vertroue gee, van sy heiligheid wat oortuig van sonde, van sy liefde wat veiligheid bied, van sy ontsagwekkende heerlikheid wat nederigheid gee!
Hier sien ons hierdie prentjie van Jotam soos wat dit vir Ussia kon gewees het. Maar dit is nie net 'n prentjie van wat kon gewees het nie, dit is 'n prentjie van die toekoms van wat gaan wees. Ons weet dat Jotam nie die einde van die verhaal is nie. Die verhaal moet inderdaad nog donkerder word. Die trots van die mens is nog nie volledig nie. Tog kry ons hier 'n blik op die Koning wat ons soek.
O, hoe het die mense verlang na 'n koning wat hulle tot so ‘n gehoorsaamheid sou lei. Tot so ‘n nederigheid. Tot so ‘n vrees. En ons het so 'n Koning! Hy het Homself tot die dood toe verneder, selfs die dood aan ‘n kruis as 'n misdadiger! Dit is waartoe Hy ons roep om te doen! Dat ons onsself sal verneder! Dat ons werklik sal weet wie ons is voor God! En leef in die heilige vrees van sy Naam! Dat ons in Christus sal opstaan.
Ons Here Jesus Christus. Hy het volmaak gelewe in die vrees van die HERE. Hy het sy lewe perfek georden en doen dit nog steeds, sodat die wil van die Vader volbring kan word! En Hy bou die koninkryk. Die Here het Hom wonderbaarlik gehelp. Hy verslaan al die vyande van die koninkryk, en hulle bring hulde aan Hom. Aan alle kante val die koninkryke van hierdie wêreld namate sy koninkryk vorder. En hierdie koninkryk vorder deur die swakheid van die kruis, terwyl mense hulself oefen in die vrees van God.
Amen.