God die Heilige Gees. Die Een wat God aan ons openbaar. Die Skrywer van die Skrif. Die Een wat oor die skepping sweef. Die Bewerker van die Christus-kind. Die Bewerker en Inwoner van die kerk. Die Een wat God se volk in Christus verenig. Die Waarborg van ons erfenis.
In hierdie tyd van die jaar herdenk ons die Christus en sy geboorte. En as ons aan die geboorte van Christus dink, dan dink ons meestal aan die eerste Persoon van die Drie-eenheid, die Vader, wat die tweede Persoon van die Drie-eenheid, die Seun, na die aarde stuur. Maar neem ons die werk van die Heilige Gees in ag? Dit was immers God die Heilige Gees wat die lewe van Jesus tot stand gebring het. Dit was die Heilige Gees wat op Jesus gekom het toe Hy met sy aardse bediening begin het. Dit was met die Heilige Gees met Wie Jesus gekom het om te doop.
Vandag wil ek vir 'n oomblik stilstaan by God die Heilige Gees, veral deur die lens van Christus se geboorte. Maar voordat ek dit doen, laat ons net seker maak dat ons verstaan dat die Heilige Gees nie 'n krag is nie, maar 'n Persoon. Die Heilige Gees is 'n 'Hy' en nie 'dit' nie. Daar kan vir die Gees gelieg word; jy kan nie vir 'n 'dit' lieg nie. Die Gees kan bedroef word. Die Gees kan praat, die Gees kan verstaan, die Gees kan ons help, vir ons intree, en het 'n verstand. Die Gees getuig. Die Gees is kreatief. Al hierdie dinge is kenmerke van menswees. Hy is soos die Vader en die Seun ‘n Persoon. Mede-gelyke. Mede-ewige. Die ware en lewende God.
Dit word verder verduidelik soos wat ons deur die preek gaan. Ek preek dit onder die volgende tema:
Die Heilige Gees en die geboorte van die tweede Adam en die nuwe mensdom:
- Die Heilige Gees en die geboorte van die tweede Adam
2. Die Heilige Gees en die geboorte van 'n nuwe mensdom
Die Heilige Gees en die geboorte van die tweede Adam
Die Heilige Gees is God – en God maak alle dinge nuut! Dit is waaroor Kersfees gaan. Dit is waaroor God gaan. Dit is waaroor die Heilige Gees gaan.
Julle sal die verhaal onthou. Aan Maria word vertel dat sy swanger is deur die Heilige Gees, maar Josef is weg of glo nie hierdie belangrike stukkie inligting nie, daarom besluit hy om stilweg van haar te skei. Maar wat gebeur? Ons lees in Matthéüs 1:20 dat die engel na hom toe kom en sê: “Josef, seun van Dawid, wees nie bevrees om Maria, jou vrou, by jou te neem nie, want wat in haar verwek is, is uit die Heilige Gees.”
Dus, dit is wat ons daaruit leer aangaande die Heilige Gees: Die Heilige Gees het die bestaande tweede Persoon van die Drie-eenheid tot 'n mens gemaak.
Met ander woorde, die Gees was die oorsprong (genesis) van Jesus! Waarom sê ek dit so? Wel, want dit is hoe ons teks dit sê. Matthéüs 1:18 lees in die oorspronklike Grieks: “Die ontstaan van Jesus Christus was dan só…” (vgl. 1: 1). Genesis beteken begin. Dit is natuurlik nie 'die ontstaan, die genesis nie', in die sin dat Jesus se geboorte die begin is van die bestaan van die Seun nie. Want Hy het van ewigheid af bestaan. Maar dit is die begin van die persoon van Jesus. Die God-mens.
Hierdie woord bring ons ook al die pad terug na Genesis 1. Die begin. Toe die Gees oor die water gesweef en die skepping tot stand gekom het. Maar die res van hierdie verhaal toon dat die mens, Adam, nie gehoorsaam was nie en hom, sy nageslag en die hele skepping onder 'n vloek gebring het. Die vloek van die dood.
Dit was daardie begin. Nou het ons 'n nuwe genesis. 'n Nuwe begin wat uit die oue gebore is, soos Lukas duidelik maak wanneer hy Jesus verbind, al die pad terug aan Adam en uiteindelik aan God (Lukas 3). Hier het ons ook 'n soortgelyke gebeurtenis; die Gees ‘sweef’ oor die baarmoeder van die maagd Maria. Ons lees in Lukas 1:35: “En die engel antwoord en sê vir haar: Die Heilige Gees sal oor jou kom en die krag van die Allerhoogste sal jou oorskadu.” Net soos wat die Gees “gesweef het oor die waters” tydens die skepping (Genesis 1:2), so het die Gees vir ons redding die “baarmoeder van Maria oorskadu” (Lukas 1:35), wat God se Seun soos een van ons gemaak het – met bene en ‘n brein en bloed, met longe en lippe en limfkliere, met ‘n kop en ‘n hart en hande.
As ons dit verstaan, kan ons ook die Persoon en die leer van die Heilige Gees beter verstaan. Twee dinge staan uit.
Eerstens, in die geboorte van Christus was die Gees van God aan die werk as deel van die Godheid. Een God: Vader, Seun en Gees, en tog was al drie Persone onderskeibaar in hul werk. Hy kom uit die Vader en die Seun. Die Vader stuur die Gees om die geboorte van die Seun in Maria te bewerk, en net so stuur Jesus dieselfde Gees as Hy na die Hemel opvaar om die ontstaan van die kerk in die wêreld te bewerk.
So sien jy hoe verlossing, en elkeen van die belangrike gebeurtenisse in Christus se lewe, nie net die werk van die tweede Persoon van die Drie-eenheid, die Seun is nie, maar die Werk van die Drie-enige God. Sonder die werk van al drie Persone van die Godheid sou dit nie moontlik gewees het nie. Soos een teoloog sê: “Die Seun is nie die Seun sonder die Gees nie.”
Tweedens is die werk van die Heilige Gees in die ontvangenis van Christus 'n vleeslike werk. Die werk van die Gees is materieel, tasbaar en sigbaar. Net soos wat die Gees se werk die fisiese heelal en alles wat daarin is, insluit, so sien ons in die geboorte van Jesus dat sy werk vleeslik is. Konkreet. Ironies genoeg is die werk van die Gees vleeslik!
Ons persepsie van die Gees is dat hy 'n krag is wat geestelike gawes in ons bewerk. En ek ontken nie dat die geestelike gawes wat in 1 Korintiërs 12–14 genoem word, ware manifestasies van die Heilige Gees is nie. Ek wil egter sê dat die primêre werk van die Heilige Gees nie in die geestelike gawes gevind word nie. Die primêre werk van die Heilige Gees word gevind in skepping en herskepping. En hier in ons teks, soos dikwels in die Skrif, is die fokus op die werk van die Gees in die skepping, en dit is beide vleeslik en Geestelik. En by Kersfees sien ons dit in die skepping van God in die vlees.
Die werk van die Heilige Gees kan oor-vergeestelik word. Dit klink dalk vreemd. Hoe kan die Gees se werk oor-vergeestelik word? Ek dink omdat dit maklik is om 'n Seun en 'n Vader te visualiseer. Ons weet wie hulle is, maar dit is moeilik om die Gees te konseptualiseer. Hy is Gees, maar sy werk kan gesien word. Dit is wat ek bedoel: daar waar die Heilige Gees in die wêreld teenwoordig is, sien ons dat die menslikheid van Jesus geglo en selfs beklemtoon word. Aan die ander kant, daar waar daar vals of demoniese geeste aan die werk is, vind ons 'n Jesus sonder vlees – 'n super-gespiritualiseerde Jesus, 'n soort kosmiese Christus. Die feit dat die kerk klem lê op Jesus se lewe, dood en opstanding, is omdat die kerk weet dat dit werklike historiese, fisiese gebeure is. Ons vier die geboorte omdat dit vir ons baie belangrik is dat Jesus 'n regte mens was, gemaak na die beeld van God. Een soos Adam - maar sonder sonde!
Dit was een van die kwessies waaraan die apostel Johannes in sy drie briewe aandag gegee het. In sy tyd was dit die belangrikste teologiese twispunt. Eenvoudig gestel, die valse leraars het van Kersfees vergeet. Hulle het Christus se goddelikheid so beklemtoon dat hulle sy menslikheid versaak het. En wat het Johannes daaroor te sê gehad? Hier is sy toets vir ortodoksie: “Hieraan ken jy die Gees van God: elke gees wat bely dat Jesus Christus in die vlees gekom het, is van God” (1 Johannes 4: 2). Hoe weet jy of die kerk vervul is van die Gees? Een manier waarop jy dit kan weet, is of Jesus – in al sy hemelse goddelikheid en in sy hele aardse menslikeid – die fokus is!
Waarom volhard die Gees daarin om Jesus as mens aan ons te wys? Omdat Hy wil hê dat ons moet sien dat Hy waarlik die tweede Adam is! Daarop word deur die hele verhaal van die geboorte gesinspeel en uitdruklik in gedeeltes soos Romeine 5 of 1 Korinthiërs 15 duidelik gemaak. Lukas 3 maak ook die konneksie duidelik wanneer hy Jesus aan Adam verbind (vers 38), en dan uiteindelik weer aan God! Adam was die een wat die wêreld onder 'n vloek laat val het. Adam het geval. Adam sou moes betaal. Adam sou die vloek moes ondergaan om ons tot God se guns te herstel. Om 'n nuwe mensdom te vorm, na sy gestalte - in ware geregtigheid en heiligheid.
Die Heilige Gees en die geboorte van 'n nuwe mensdom
Daar is 'n duidelike verbintenis tussen die geboorte van Jesus en die geboorte van die kerk.
In die openingshoofstuk van Handelinge sê Jesus vir sy dissipels: "Maar julle sal krag ontvang wanneer die Heilige Gees oor julle kom, en julle sal my getuies wees in Jerusalem en in die hele Judea en Samaria en tot aan die uiterste van die aarde" ( Handelinge 1: 8). Jesus verwys natuurlik na die koms van die Heilige Gees op Pinksterdag wat die kerk tot stand sal bring. Die Griekse werkwoord hier vir “oor … kom” (eperchomai) is presies dieselfde werkwoord as wat Lukas met Gabriël en Maria hierbo gebruik het (Lukas 1:35). In werklikheid is Lukas 1:35 en Handelinge 1:8 die enigste plekke in die hele Nuwe Testament waar daar gesê word dat die Heilige Gees oor iemand/iets kom (eperchomai).
Is dit toevallig? Ek dink nie so nie. Dit is dieselfde skrywer. Hy het gekies om hierdie twee gedeeltes aanmekaar te verbind. Ons begin met die onstaan van Jesus se menswording. Dink aan die genealogie van Lukas. Hy het nie met Adam opgehou nie, maar het 'n stap verder gegaan deur te sê dat Adam self die [seun] van God was. Lukas sien Jesus dan as 'n nuwe Adam, die hoof van 'n nuwe skepping.
As Jesus die nuwe Adam van God is wat die Gees ontvang, die voorsmaak van 'n nuwe skepping, dan is die kerk vir Lukas die nuwe ras wat 'n nuwe manier van menswees toon. As Jesus die Gees-gesalfde agent van verlossing is, dan is die kerk 'n Gees-gesalfde gemeenskap van verlossing – wat die goeie nuus van God se koninkryk, vryheid aan die gevangenes en sig vir die blindes verkondig. Die Kersverskyning van die Gees is die begin van die ampswerk van God se Messias; nog 'n koms van die Heilige Gees is die begin van die sending van God se kinders in die wêreld en lei die kerk tot die wederkoms van Jesus.
Want sien, die Heilige Gees kom oor Maria, en die ontvangenis van Jesus is deel van 'n baie groter verhaal. Kersfees gaan nie net oor Kersfees nie. Kersfees reik terug na die tyd van die skepping toe die Gees daar was, en dit wys vorentoe na die tyd van die nuwe hemel en die nuwe aarde wanneer die Gees en die Bruid sê: “Kom!” Soos ons in Openbaring lees: “En die Gees en die bruid sê: Kom! En laat hom wat hoor, sê: Kom! En laat hom wat dors het, kom; en laat hom wat wil, die water van die lewe neem, verniet.” (Openbaring 22:17). Die Gees eggo die stem van die kerk! Dit is een stem! En die stem sê: Kom!
En vandag is dit daardie Gees wat die skepping tot stand gebring het, die Christus in die wêreld gebring het en wat die kerk tot stand gebring het. Hy praat met ons, roep ons, oortuigend ons, bemoedig ons! Ja, die Heilige Gees gebruik die diens om 'n nuwe skepping te bewerkstellig. 'n Erediens is die werkswinkel van die Heilige Gees. Om te bemoedig, om te genees, om mense tot Hom te roep! Dit gaan oor die vorming van 'n nuwe mensdom, 'n nuwe skepping in ‘n nuwe Adam – ons opgestane Here Jesus Christus!
Vir Lukas het Kersfees nooit net oor Kersfees gegaan nie. Dit was nooit iets om in ‘n boks op die solder te bêre en dan een of twee maande per jaar uit te haal en op ‘n voetstuk uitgestal te word nie. As ons noukeurig lees, sal ons sien dat Lukas ons baie uitdruklik vertel dat Jesus se geboorte verweef is met sy lewe, dood en opstanding, sowel as met die voortgesette lewe van sy kerk (ook deur die Gees tot stand gebring en onderhou). Dit is iets wat die hele lewe vir ewig beïnvloed, en wat weekliks, maandeliks, jaarliks en tot in alle ewigheid verkondig moet word!
Die werk van die Heilige Gees is om ons dwalende harte voortdurend aan ons taak te herinner en ons fokus hierop te rig: om in ons Here se voetspore te volg as 'n Geesvervulde gemeenskap van beelddraers, om die skepping te vernuwe en te verlos.
Liewe gemeente, ons het 'n groot behoefte aan die Heilige Gees. In ons kerke sowel as in ons persoonlike lewens is dit so maklik om te dink dat ons selfstandig is. Die geboorte van Christus en die geboorte van die kerk deur die Gees herinner ons aan ons totale afhanklikheid van God. Soos Jesus, is die kerk nie gebore uit die wil van 'n mens nie. Dit is nie 'n mensgemaakte instelling nie. En, net soos Jesus, sal die lewe van die kerk nie net deur menslike wil volgehou word nie. Al die organisasie-vaardighede en al die strukture sal nie die kerk aan die gang hou nie. Dit sal lyk asof dit werk, maar sonder die Gees sal dit dood wees. Ons het die Gees nodig om voortdurend in ons te woon en ons te bemagtig vir die missie van God in hierdie wêreld. As ons roeping ons oorweldig (en dit sal), moet ons die woorde van Gabriël aan Maria onthou (“want geen ding sal by God onmoontlik wees nie”; Lukas 1:37) en ons tot die Gees wend vir krag en leiding.
Hy is God. Hy is die Gees van Vader en Seun: Hy is die werklikheid van God met ONS!
Amen.