Indien u die preek wil gebruik kontak asseblief ds HH van Alten.
Preek – Sondag 31; lees
Geliefde gemeente van ons Here, Jesus Christus,
Hoekom praat Jesus in Mattheus 16, en die Kategismus in Sondag 30 en 31 van sleutels in die meervoud? En hoekom is dit so dat, wanneer daar vir ons gevra word hoeveel sleutels daar in die koninkryk is, die meeste van ons sal sê dat daar twéé sleutels is: die verkondiging van die evangelie én die kerklike tug? As jy jou voordeur wil oop- of toesluit, dan gebruik jy mos ook nie verskillende sleutels – een om oop te sluit en ‘n ander om toe te sluit nie? Hoekom praat ons dan van twee sleutels in die koninkryk van die hemele? Wel, gemeente, ons kan dit waarskynlik die beste só verklaar dat daar verskillende aspekte is aan die bediening van die sleutelmag, verskillende kante – en daarom word daar van sleutels in die meervoud gepraat. Maar uiteindelik is al die verskillende aspekte, al die verskillende kante, tog die bediening van die één sleutel! Uiteindelik is daar net een sleutel wat pas op die slot van die hemelse koninkryk, en dit is die bediening van die Woord, die verkondiging van die evangelie.
En as ons dít verstaan, broers en susters, as ons verstaan dat dit gaan oor die verkondiging van die evangelie – of die bediening van die versoening, soos wat Paulus so pragtig in 2 Korinthiërs 5 daaroor praat – dan sien ons ook dat die bediening van hierdie sleutel na sy wése beteken om óóp te sluit. O ja, natuurlik word daar ook soms toegesluit, dit is die keersy van dieselfde muntstuk, en ons gaan daarvan ook hoor. Maar onthou, enige muntstuk het ‘n duidelike voor- en agterkant, of ‘n kop en ‘n stert soos wat ons dit soms noem wanneer ons by ‘n sportwedstryd die loot moet beslis. Op dieselfde manier is die óópsluit van die koninkryk die voorkant van die munstuk, die kop. Die toesluit-aksie is die agterkant, die stert. Na sy diepste wese gaan die bediening van die sleutelmag daaroor om vir sondige mense die koninkryk óóp te sluit. Die kerk wat die sleutelmag ontvang het, is nie daarop uit om toe te sluit nie. Ja, soms moet ons, maar dit is nie ons eerste taak nie. Ons eerste taak is om in die Naam van Jesus Christus oop te sluit en mense binne te nooi: Kom, almal wat vermoeid en belas is! Want dit is presies wat God met ons gedoen het!
Tema: Die kerk ontvang die sleutelmag van die Here!
- Die sleutelmag van die Woord
- Die sleutelmag in ons dade
- Die sleutelmag by die ongeloof
1. In Lukas 3 sien ons Johannes die Doper aan die werk. Hy tree op as die wegbereider van die Messias; hy is die herout van die komende Koning. En wat het ‘n herout gedoen? ‘n Herout se taak was om die Koning se koms vir die volk aan te kondig, en om die volk gereed te kry vir die koms van die Koning. En hoe doen Johannes dit? In watter lig plaas hy die koms van die Koning? Wel, hy kondig die koms van die Koning aan as ‘n tyd van begenadiging van sondaars. Deur berou en bekering moes die volk hulleself voorberei om die vergewing van sondes van die Koning te ontvang. In ‘n baie kragtige tipering vat Lukas die werk van Johannes die Doper saam, wanneer hy in vers 3 sê: “hy het die doop van bekering tot vergifnis van sondes verkondig.” Ja, die Here kom met sy heil, en daardie heil bestaan uit die vergifnis van sondes. Johannes verkondig dus goeie nuus!
Maar dan moet ons vervolgens daarop let, gemeente, dat hierdie goeie nuus nie in die lug bly hang nie. Die goeie nuus is nie ‘n lugkasteel waarmee die volk niks kan maak nie. Nee, die goeie nuus vra gelowige ontvangs, dit vra bekering, dit vra vrugte wat by die bekering pas. En dít maak Johannes vervolgens baie konkreet teenoor drie verskillende groepe onder die volk. Eers is daar die skare in die algemeen. Vir hulle leer Johannes mededeelsaamheid – as jy klere en kos in oorvloed het, dan moet jy daarvan uitdeel aan diegene wat nie het nie. Daarna is daar die tollenaars. Vir hulle leer hy om nie méér te vra as wat deur die owerheid vasgestel is nie. En ten slotte is daar die soldate. Vir hulle leer hy dat hulle hul medemens nie kwaad mag aandoen nie, maar dat hulle tevrede moet wees met hulle soldate-salaris, sonder om te plunder of te intimideer.
Sien u wat hier gebeur, gemeente? Sien u wat Johannes besig is om te doen? Inderdaad, hy vermaan die verskillende groepe voor hom. Maar is dit al? Nee, ons moet sien dat hy deur middel van hierdie vermaninge besig is om die volk voor te berei vir die Koning wat oppad is om vergifnis te kom bring; in die vermaninge is hy besig om vir die volk die koninkryk oop te sluit! In die vermaninge is hy steeds besig om die goeie nuus te bring – kyk maar na die merkwaardige formulering van vers 18: “Hy het dan ook met baie ander vermaninge die evangelie – die goeie nuus! – aan die volk verkondig.” Nou, presies hier het ons ons taak as kerk van Christus. Ons taak is om konkreet die goeie nuus van Jesus Christus te bring. En ek sê doelbewus ‘konkreet’, want die gevaar is baie groot dat die goeie nuus van Jesus Christus ‘n soetsappige sweef-boodskappie word, een wat ons vir ‘n oomblik hier in die kerk goed laat voel, maar sonder om werklik enige verskil aan ons lewens te maak. Maar as dít is wat van ons prediking geword het, dan bedien ons nie meer die sleutelmag nie; nee, dan het ons bouers van lugkastele geword. Jy gryp vol verwagting daarna, maar dis weg… Dit is nie wat ons mag doen wanneer ons die Woord bedien nie.
Wanneer ons die Woord van die Here bedien, dan spreek ons konkreet die Woord tot God se volk en tot elkeen persoonlik in sy of haar eie omstandighede. Paulus is daarom heeltemal reg wanneer hy vir Timotheus sê: “Die hele Skrif is deur God ingegee en is nuttig tot lering, tot weerlegging, tot teregwysing, tot onderwysing in die geregtigheid…” ( 2 Tim. 3:16) Die Woord van die Here het in alle omstandighede iets te sê waardeur die koninkryk vir ons oopgesluit word. En dit moet in die prediking na vore kom – in lering, weerlegging, teregwysing en onderwysing moet die koninkryk oopgesluit word. Dit moet in die huisbesoeke na vore kom – wanneer die ampsdraer op huisbesoek kom en nie vanuit die Woord die koninkryk vir u oopsluit nie, vra hom daarna! Hy het immers nie gekom om u opinie oor die laaste kerklike verwikkelinge te hoor, of om u lys met probleme aan te hoor nie. Hy kom om vir u oop te sluit! Maar, gemeente, dit moet ook in ons onderlinge gesprekke na vore kom. Ons is immers nie vir mekaar gegee om vir mekaar van ‘n liewe Jesus te vertel nie; ons is ook nie vir mekaar gegee om maar net te dweep met ‘die Woord, die Woord’, sonder om die Woord konkreet in die omstandighede te laat spreek nie. Nee, in ons onderlinge omgang moet die Woord konkreet gebruik word sodat ons mekaar in ons omstandighede kan bemoedig, kan leer en kan vermaan. Ek moet die Woord konkreet as sleutel gebruik sodat, of ek nou vermaan of bemoedig of leer, die ander persoon met verwondering kan sien dat in Jesus Christus die koninkryk vir ons oopgaan.
En, gemeente, dieselfde geld vir die bediening van die tug. Die tug is niks anders nie as bediening van die Woord en het as die doel die opening van die koninkryk en die behoud van die sondaar! Die tug is nie om mense uit die koninkryk weg te jaag nie. Nee, ons is die kerk van Christus wat daarna soek om die sondaar te red. En daarom begin ons die christelike tug heel eerste deur oop te sluit! Wanneer jy iemand in die gemeente vermaan oor sy leer of lewe, dan begin jy mos nie deur aan hom te verkondig dat hy geen deel aan die koninkryk het nie. Nee, jy begin deur hom terug te roep van sy verkeerde weg, en jy verkondig aan hom vergifnis in die sterwe en opstanding van Jesus Christus. Jy sluit vir hom die koninkryk oop, sodat hy kan ingaan! Dít behoort ons strewe te wees by die bediening van die tug… wat uiteindelik niks anders is nie as bediening van die Woord.
Dus, gemeente, dit is die eerste aspek van die sleutelmag – die bediening van die Woord! In die Woord het die Here vir ons ‘n baie kragtige sleutel gegee. Ons het iets gekry wat niemand anders in hierdie wêreld het nie. En daarby het die Here die gemeente, en in besonder die ampsdraers, bedienaars van daardie sleutel gemaak. Ons het iets om vir mekaar en die wêreld te bied. Laat ons dit nie verspeel nie! Sluit oop die koninkryk met die Woord van die Here!
Ons let vervolgens op die sleutelmag in ons dade.
2. Tydens Jesus Christus se bediening op aarde, is dit opmerklik om te sien dat sy prediking – sy bediening van die Woord – altyd gepaard gegaan het met tekens en wonders. Let maar ‘n bietjie daarop wanneer u weer die evangelies lees. Enersyds het Jesus daardeur sy prediking bevestig en bekragtig, maar andersyds het Hy daardeur ook gewys wat die ware betekenis van die evangelie van die koninkryk is. Die evangelie is nie maar net woorde sonder effek nie; nee, die evangelie bring nuwe lewe, en daarom is dit gerig teen alles wat die lewe op aarde bedreig en beskadig; die evangelie is daarop uit om elke siekte en kwaal, alle ellende en gebreke te verdryf. Of positief gestel: die evangelie is daarop uit om die lewe te herstel en te vernuwe. En daarom kon die Here Jesus sy bediening nie slegs by woorde laat nie, maar wou Hy dit ook met die daad bevestig. Hy het verkondig dat Hy gekom het om lewe te gee, en Hy het dit vervolgens ook bewys deur dooies op te wek, deur siekes te genees, en deur besetenes van bose geeste te bevry.
Nou, toe Jesus by sy hemelvaart aan sy apostels die sleutel van die verkondiging van die evangelie toevertrou het, het Hy daarmee saam ook híérdie aspek van sy werk aan hulle toevertrou. En ons sien vervolgens hoe dit op ‘n pragtige manier in die vroeë kerk uitgewerk is. Kyk maar na Handelinge 2:42-46: onder die leer van die apostels – dit wil sê, onder die verkondiging van die evangelie – het daar ‘n gemeenskap ontstaan, en hierdie gemeenskap was sigbaar en tasbaar tydens die gemeenskaplike maaltye en in die gemeenskaplike vreugde oor die heil, asook in die verdeling van die gawes. Ons sien dus dat die apostels tegelykertyd besig was met én die prediking én die diens van die barmhartigheid op allerhande maniere. En só moes dit ook wees, want ons het reeds by Jesus gesien dat hierdie twee bymekaar hoort; die verkondiging van die evangelie vra vir diensbetoon.
En ons sien dit op ‘n besondere manier in Handelinge 4, wat ons saam gelees het. In vers 32 lees ons eers dat die gemeentelede alle besittings gemeenskaplik gehad het; niemand het gesê dat iets sy eie was nie. Direk daarna word in verband hiermee gesê dat die apostels met groot krag getuienis gegee het van die opstanding van die Here Jesus, net om in vers 34 te vervolg: “want niemand onder hulle was behoeftig nie.” Sien u hoe nou die verkondiging met die diensbaarheid verweef was. Dus, om die materiële sake te reël en te verdeel was nie maar net ‘n ekstra takie wat die apostels verrig het, ‘n soort buitemuurse aktiwiteit nie. Nee, dit was ‘n regstreekse gevolg van hulle verkondiging. Met apostoliese volmag sorg Petrus daarom vir die verdeling van die materiële gawes, en waak hy teen vervalsing en korrupsie – soos wat sigbaar word in die geskiedenis van Ananias en Saffira (Hand. 5:1-11). Daarin tree hy op as verteenwoordiger van die Gees en in die krag van die opgestane Christus.
En wanneer later blyk dat die getalle te groot raak vir die apostels om alles te hanteer, dan stel hulle hiervoor ‘n eie, besondere diens in – ons het daarvan gelees in Handelinge 6. En tog bly die apostoliese verkondiging en die diakonale versorging baie nou op mekaar betrokke. Apostels en diakens is baie intense kollegas. En wanneer dit gaan oor die bediening van die sleutelmag, dan moet hierdie twee vandag nog steeds baie nou saamwerk. In die bediening van die sleutelmag gaan dit sáám met die verkondiging van die Woord óók oor die praktiese diensbetoon – die onderlinge diensbetoon, die sorg en omsien na mekaar, maar in besonder gaan dit ook oor die diensbetoon van die diakens.
God gee in sy genade aan sy volk die beskikking oor middele om die swakhede en die gebreke van die lewe in Christus se Naam terug te dring, en sover moontlik uit te dryf. En as ek praat oor die swakhede en die gebreke van die lewe, dan bedoel ek daarmee armoede, siekte, eensaamheid en ander sorge, wat ook opgenoem word in die formulier vir die bevestiging van ampsdraers. En die diakens is geregtig en word geroep om namens Christus op die benodigde middele aanspraak te maak – hulle mag dit van u eis! – en dit vervolgens as gawes van God se liefde uit te deel aan diegene wat dit nodig het. Hierin tree die diakens op as goeie versorgers van die huis van God. Ons kan hier praat van ‘n amptelike volmag wat deur Christus aan die diakens verleen word. As diakens mag hulle namens die Koning die koninkryk oopmaak vir die armes en die siekes en die eensames in die gemeente. Want in die koninkryk van Jesus Christus is dit onaanvaarbaar dat mense ongetroos onder die druk van armoede, siekte, ouderdom en eensaamheid moet lewe.
En daarom word die diakens opgeroep om hierdie taak na te kom. Hulle is nie maar net ‘n aanhangsel by die ouderlinge nie, hulle is nie maar net halwe ampsdraers nie. Hulle is gevolmagtigdes in die Naam van Jesus Christus. Sy aan sy met die ouderlinge bedien hulle die sleutels van die koninkryk! Vir u, gemeente, geld die opdrag om sorg te dra dat die diakens oor die middele beskik om hierdie sleutelmag te bedien. En vir u, broeders diakens, geld die opdrag om vrymoedig hierdie diensbetoon te verrig. Woord én dáád gaan saam in die bediening van die sleutelmag!
Ten slotte let ons nog op die sleutelmag by ongeloof.
3. Ja, dit is die ander kant van die munt. Ek het dit doelbewus vir laaste gelos, want dit het nie eerste prioriteit nie. Eerste prioriteit is die óópsluit van die koninkryk – in woord en in daad. Maar die kerk sluit nie oop vir mense om vryblywend daarmee om te gaan nie, die kerk sluit nie oop sodat mense maar net op die bloed van Christus kan trap nie. Omdat Christus geloof en gehoorsaamheid eis, daarom moet die kerk dit in sy Naam óók doen. En wanneer daar geen gloof is nie, dan moet daar toegesluit word. Wanneer die sondaar onbekeerlik in sy sonde volhard, of dit nou in leer of in lewe is, dan word die geestelike dissipline toegepas. En as hy hom op lang termyn daarteen verset, dan word hy uiteindelik uit die koninkryk uitgesluit.
Maar, gemeente, ons moet baie goed bly peil waaroor dit in die tug gaan. Die tug is nie ‘n instrument naas die Woord nie; in die tug is ons nie besig met ‘n heksejag nie, ons is nie soos die Roomse Inkwisisie nie. Dit is nie éérs die Woordbediening, en as dit nie werk nie, dan gryp ons na die sambok van die tug. Nee, die tug is Woordbediening. Die tug is die hantering van die tweesnydende swaard van die Woord. Ja, die Woord sny altyd twee kante toe. Dit bring altyd die skeiding tussen Lig en duisternis, tussen goed en kwaad, tussen geloof en ongeloof. En dit is die enigste snit wat ons met die Woord mag en moet maak. As jy iemand vermaan – en onthou: dít is waar die tug begin, en nie by die kerkraad nie! – as jy iemand vermaan, dan sê jy mos nie: ek gaan jou nou tugtig nie. Nee, dan sê: ek bedien aan jou die Woord van die Here. Hier en hier moet jy jou leer of lewe verbeter, want só sê die Here! En as die kerkraad tug moet toepas, dan doen ons dieselfde. Om toe te sluit, beteken om baie konkreet die konsekwensies uit die Woordbediening te trek. Net so konkreet soos wat die oopsluit was, so konkreet is ook die toesluit.
Maar laat ons dit altyd in nederigheid doen. As ons toesluit, dan doen ons dit op grond van wat ons met ons menslike beperktheid kan sien. En dit is inderdaad beperk! God weet wat in die harte leef, en dit moet ons dan ook aan Hom oorlaat. In die besef van ons eie swakheid, tugtig ons eenvoudig na aanleiding van wat iemand openlik leer of hoe iemand openlik lewe. As iemand uiterlik ‘n suiwer leer handhaaf en suiwer lewe, maar ek het dalk ‘n vermoede dat dit nie opreg is nie, dan het ek geen gronde om iemand te vermaan of te tug nie. Dan moet die oordeel van die liefde vir ons genoeg wees. Dan laat ons dit aan God oor om op sy tyd die oordeel oor so iemand te fel.
Maar as dit duidelik blyk dat iemand in leer of lewe hom misgaan en daarin volhard, ja, dan dra God ons op om toe te sluit. Maar ook in ons toesluit moet ons terughoudend wees. Ons sluit immers nie finaal toe nie; ons gooi nie die sleutel weg nie. Want wie verbetering beloof en bewys, word weer as lede van Christus en sy gemeente aangeneem. Laat ons dus hierdie ander kant van die munt baie versigtig en met wysheid hanteer; laat ons oppas om nie op God se regterstoel te gaan sit nie. Hy gee ons ‘n tug-opdrag, beslis, maar altyd binne ons menslike vermoë.
Gemeente, God soek nie die dood van die sondaar nie, maar dat die sondaar hom bekeer en lewe. Laat daar in ons dieselfde gesindheid wees as wat in God is. In diepe erkentlikheid teenoor die God wat ons lewe gesoek en bewerk het, soek ons ook die lewe vir mekaar. Sluit dan met blydskap oop in Woord en daad! En treur wanneer daar toegesluit moet word.
Amen
Liturgie (aand)
- VOORPSALM Ps. 143:4-6, 8-10
Seëngroet: Ons hulp is in die Naam van die Here wat hemel en aarde gemaak het. Genade vir julle en vrede van God ons Vader, en van die Here Jesus Christus. Amen.
Sing Ps. 48:4 en 5
- Lees kort formulier
- Terwyl tafel voorberei word, sing Geloofsbelydenis
- Voltooi formulier
- Sing Ps. 65:2 en 3
Lees: Lukas 3:1-20
Handelinge 4:32-37 & 6:1-7
Teks: HK, Sondag 31
Preek
Amenlied Ps. 72:1 en 2
Gebed
Kollekte
Slotsang Ps. 72:10 en 11
Seën: Die genade van ons Here Jesus Christus, en die liefde van God, en die gemeenskap van die Heilige Gees is met julle almal. Amen.
(kyk in preek)