PRETORIA-MARANATA, 1 Januarie 2017
AD, 10:15
Votum
Seën
Ps 93:1,2,4
Wet
Ps 119:20
Gebed
Skriflesing: Levitikus 25:1-22
Ps 99:1,2
Skriflesing: Lukas 4:14-32
Ps 9:1,6,7
Teks: Lukas 4:18-21
Preek
Ps 9:10,14,15
Gebed
Kollekte
Ps 150:1,2,3
Seën
Preek: Lukas
4:18-21
Ons staan op die drumpel van ‘n nuwe jaar. Dit
is alweer die 17e jaar van die nuwe eeu, die derde millenium na Christus. Hoe
lank die wêreldgeskiedenis nog sal voortrol, weet ons nie. Wat ons wel weet, is
dat ons in genadetyd lewe. Aan die begin van die nuwe jaar staan ons hierby
stil. Genadetyd vir ‘n wêreld, wat so ver van die HERE en sy bedoeling met sy
skepping afgewyk het. Genadetyd vir ‘n mensdom, wat hulle hoe langer hoe meer
van die Skepper en sy goeie wette probeer losmaak.
Tema: Christus
kondig die aangename jaar van die HERE aan
-
‘n teleurstellende konstatering
-
‘n hoopvolle nuwe begin
-
‘n teleurstellende konstatering
In ons teks lees ons oor die aangename jaar. Dit
word aangekondig vir hulle wat verbryseld is, vir die gevangens, vir die armes,
vir die blindes. Is hierdie jaar dan bedoel vir ‘n selekte groepie mense in die
kerk? As jy nie verbryseld of gevange of arm of blind is, het die teks vir jou
dan wel ‘n boodskap? Om antwoord op hierdie vraag te kry, moet mens eers
verstaan wat bedoel word met die aangename jaar van die HERE. Ons staan vandag,
die 1e Januarie, stil by die aangename jaar van die HERE. En dit sal blyk dat
dit ‘n jaar is waarmee elkeen van ons te make sal kry. Selfs hulle wat nie
vanoggend in die kerk is nie. Elke mens op die hele aardbodem. Ons teks
openbaar dat die Here Jesus gekom het om die aangename jaar van die HERE aan te
kondig.Die Here Jesus verwys hier terug na die
jubeljaar. Net soos die profesie in Jesaja 61 waaruit Hy aanhaal. Oor die
jubeljaar het ons vandag ook gelees uit Levitikus 25. Daar, in die Torah, die
wetboek van Moses, vind ons die instelling van die jubeljaar, asook die
wetgewing ten aansien van hierdie besondere jaar.Dit was naamlik so dat God wou hê dat sy volk
bewus met die tyd sou omgaan. Dat hulle werklik sou besef dat dit God is wat
die tyd aan hulle gee.Hy, die Skepper van hemel en aarde, is ook
die Skepper van die tyd. Elke dag, elke maand, elke jaar. En behalwe dat Hy
Skepper van die tyd is, het Hy ook ‘n ritme in die tyd gelê. Elke maand met sy
dae, elke jaar met sy seisoene. Net soos musiek oewerloos sou klink sonder ‘n
ritme, ‘n vaste maatslag, so geld dit ook vir die tyd. God het ‘n ritme in die
tyd gelê.Dink maar terug aan die skeppingsgeskiedenis.
In ses dat het God die hemel en aarde geskape, en op die sewende dag het Hy
gerus. God is ook die Skepper van die ritme in die tyd. Dat ‘n week uit sewe
dae bestaan.En dat daar elke sewende dag ‘n ruspunt is.
Die ritme wat God in die tyd gelê het, het
egter nie net uit weke, maande en seisoene bestaan nie. In Levitikus 25 het ons
gelees dat God ook ‘n ritme in die jare
gelê het. Ons lees hier oor ‘n sabbatsjaar en ‘n jubeljaar. Elke sewende jaar
‘n sabbatsjaar, en elke vyftigste jaar ‘n jubeljaar. En ook vir hierdie twee
spesiale soort jare geld wat vir die sabbatdag geld, naamlik dat dit ‘n
bepaalde rusperiode behoort te wees.Maar, gemeente, hoekom wil God eintlik dat sy
skepping elke soveelste dag, en ook elke soveelste jaar, rus? Die antwoord vind
ons in die vierde gebod.In die eerste plek omdat God die mens, en die
res van sy skepping, so geskape het. God ag dit belangrik om elke sewende dag
te rus. So Skepper, so skepping. God se skepping sit op dieselfde manier in
mekaar. Dit is soos die vierde gebod in Exodus 20 gemotiveer word. En in die
tweede plek, God wil ook dat sy volk tyd apart sit om aan hulle bevryding te
dink. Hulle bevryding nie slegs uit slawerny van Egipte nie, maar uit die
slawerny van die sonde. ‘n Bevryding wat nie ‘n eenmalige gebeurtenis lank
gelede is nie, maar wat ons mens sabbat na sabbat, oftewel Sondag na Sondag,
weer nodig het. Bevryding wat God beloof het, en ook daadwerklik skenk.So word die vierde gebod in Deuteronomium 5
gemotiveer. ‘n Dag om af te vat, om te fokus op jou verlossing, om God daarvoor
te dank, en om daaroor te besin hoe jy in die komende week jou verlossing gaan
uitleef, hande en voete daaraan gaan gee. Daarvoor het God die sabbat, die
Sondag, ingestel.En gemeente, die sabbats- en jubeljaar lê in
die verlengde hiervan.Soos ‘n gelowige Israeliet elke sewende dag
moes dink aan sy sonde van die vorige week, daarvoor vergewing vra, en bly wees
oor die skuldvergifnis, so dieselfde beeld
vir die sabbats- en jubeljaar.Maar dan het dit veral gehandel oor sake wat
hulle oor ‘n langer termyn uitgestrek het. Die volk moes breek met sondige
praktyke wat daar in die afgelope 6, of in die afgelope 49 jaar gegroei het.Sondige praktyke, skeefgroei, wat in die
samelewing plaasgevind het.Sondige praktyke wat die samelewing begin
versuur het, begin uithol het.Vir hierdie rede het God die sabbats- en
jubeljaar ingestel.Laat ek my ter illustrasie vir ‘n oomblik tot
die jubeljaar beperk.In die jubeljaar, elke vyftigste jaar, ‘n
gemiddelde Israeliet sou dit dus slegs een keer in sy lewe meemaak, moet daar
‘n jaar van besinning wees. Ons sou vandag sê: die hele samelewing moet
onderwerp word aan ‘n ingrypende reorganisasie. Dit met die doel om die
maatskappy te suiwer van dinge wat skeefgegroei het. Om die samelewing weer
gesond te maak.In die jubeljaar moes daar veral aan die
volgende sake aandag gegee word, vergelyk Levitikus 25:In die eerste plek die vrylating van slawe. Israeliet
wat in die voorafgaande 50 jaar so diep in die skuld gekom het dat hulle selfs
hulleself moes verkoop, hulle sou in die
jubeljaar ‘n nuwe kans kry.In die tweede plek die natuur.
In hierdie jaar mag daar geen
landbou-aktiwiteite wees nie. Die land moes rus. Wat vanself nog opgekom het
gedurende daardie jaar, Moses noem byvoorbeeld die druiwe aan ‘n ongesnoeide
wingerd, dit was spesiaal vir die armes bestem: vir die mense wat self nie
genoeg reserwes gehad het om hierdie jaar van rus deur te kom nie. Hulle mog in
hierdie jaar geen gebrek ly nie. En dan in die derde plek het die jubeljaar ook
konsekwensies gehad vir die mense se besit, vir alle onroerende goed.Wanneer mense byvoorbeeld in die afgelope 50
jaar hulle familieplaas, of hulle huis moes verkoop om uit die skulde te kom,
dan het hulle in die jubeljaar ‘n nuwe kans gekry.‘n Nuwe kans.
Tog was dit nie die bedoeling van hierdie
jaar om die skulde van die mense wat nie met geld kon werk nie, deur die
vingers te sien nie. Skelms mog ook nie misbruik maak van hierdie jaar van
gulheid nie. Dit blyk wel uit verse 14-17 van Levitikus 25. Daar waarsku God
vir misbruik van die jubeljaar.Dit was nie moontlik om jou stuk grond
byvoorbeeld vlak voor die jubeljaar vir baie geld te verkoop, en om dit dan in
die jubeljaar weer gratis terug te kry nie. Jy kon slegs die vruggebruik van
jou grond verkoop, soos dit heet.Dit grond het joune gebly. Of, nog meer
korrek, die grond het van God gebly. Die grond was nie eers jou eiendom nie. Die
grond behoort aan God.Jy mag daarvan gebruik maak vir die tydjie
wat jy op aarde lewe. Jy mag geniet van God se skeppingsgawes, juis met die
doel om Hom te dien.Jou lewe sal hooguit 100 jaar duur. Daarna
gee God die grond weer aan ‘n ander.Die jubeljaar was dus bedoel om misstande,
konkrete gevolge van die sondige geaardheid van die mens, weer op te ruim. In
die jubeljaar moes God se bevryding hande en voete kry. God se verlossing nie
slegs van jou siel nie, maar ook van harde misstande op aarde. Met die
jubeljaar wou God ‘n duursame samelewing waarborg. ‘n Ekonomie tot sy eer en
tot voordeel van almal. ‘n Duursame ekonomie waar elkeen besef dat hy hierdie
aarde slegs in bruikleen het.Alles met die doel om die Skepper te eer.
Broeders en susters, hoekom vier ons eintlik
nie so ‘n jubeljaar nie? Ons vier tog elke week Sondag, die Dag van die Here? Ons
vier die bevryding van die sonde, danksy Christus se opstanding op die eerste
dag van die week. Sou dit nie ‘n goeie idee wees om weer ‘n keer ‘n jubeljaar
uit te roep nie? Of ten minste net ‘n sabbatsjaar? ‘n Jaar om te gebruik om al
die misstande, al die gemors van die afgelope jare, op te ruim? In ons land sal
ons maklik ‘n jaar daarmee kan vul. En dan dink ons nog nie eers aan alle
skeefgroei op internasionale vlak nie. ‘n Jaar om mense los te wikkel uit die
wurggreep van materialisme, of kapitalisme, of kommunisme. Eintlik smag mens en
dier, ja die hele skepping, na ‘n jubeljaar.Gemeente, miskien kom dit as ‘n ontnugtering,
veral nadat ons hierdie pragtige hoofstuk uit Levitikus 25 gelees het, so
propvol goeie bedoelings en instruksies. Maar feit is, as mens die geskiedenis
naspeur, sedert hierdie wetgewing uitgevaardig is, sedert Moses hierdie
bepalings namens God aan die volk voorgehou het, feit is dat die jubeljaar,
hierdie indrukwekkende instelling van God, nooit werklik gevier is nie. Selfs
nie in die Ou Testament nie. Die volk Israel het dit wel reggekry om die
sabbatdag te vier. Om vaste afsprake in hulle samelewing, in hulle wetgewing,
neer te lê wat gesorg het dat die sabbatdag onderhou is. Al het dit nie altyd
maklik gegaan nie, lees maar die profete van die Ou Testament wat die volk
aangevat het op hulle gebrek aan onderhouding van die sabbatdag. Maar, by die
onderhouding van die jubeljaar het hulle nooit uitgekom nie. Altans, ons het
nie historiese bewys dat hierdie jaar ooit gevier is soos hy bedoel is hier in
Levitkus 25 nie. Dat daar ooit ‘n jaar was wat ingerig is volgens die voorskrifte
in die wet van Moses. Ons het selfs nie eers ‘n bewys dat die sabbatsjaar, dus
elke sewende jaar, ‘n vaste instelling in Israel geword het nie. God se eie
volk het vasgehaak by ‘n gebroke samelewing. Hulle het nie die moed gehad om ‘n
jaartjie daarvan af te sien nie. Hulle het te vas gesit aan die sonde. Hierdie
goedbedoelde wetgewing kon geen ingang in die praktyk vind nie. En die verwyt
dat hulle hulle nie aan die sabbats- en jubeljaar gehou het nie, klink soos ‘n
refrein deur die Ou Testament. Dit word selfs aangevoer as rede waarom die volk
in ballingskap gegaan het. In 2 Kronieke 36 staan: die volk het in ballingskap
gegaan, totdat die land sy sabbatsjare vergoed gekry het.Al die dae wat die land woes gelê het, het
dit gerus, om 70 jare vol te maak.Waarom, ek herhaal my vraag, sou dit nie ‘n
goeie idee wees om ‘n jubeljaar te vier nie? Waarom sou ons dit nie probeer
nie? Gemeente, die antwoord moet ons maar eerder eerlik onder oë sien. Ook al
sou ons as mense dit wou, ons gaan dit nie regkry nie. Ons sit te vas aan die
sonde. Die jubeljaar, die aangename jaar van die HERE, dit sal maar net iets
bly om na te smag.‘n Teleurstellende konstatering, inderdaad!
(Tema: Christus kondig die aangename jaar van
die HERE aan -
‘n teleurstellende konstatering)
-
‘n hoopvolle nuwe begin
In ons teks praat die Here Jesus oor die
aangename jaar van die Here. Hy bedoel dan nie net aangenaam in die gewone sin van die woord nie. Sê maar iets soos
dat dit lekker voel nie, of dat dit voor die wind gaan nie. As Jesus die woord aangenaam gebruik, skuil daar ‘n diep
betekenis agter.Ons Heiland verwys hier naamlik na die
instelling van die jubeljaar. Net soos trompette volgens die wet van Moses die
jubeljaar moes aankondig, so doen Jesus dit nou. Sy stem klink soos ‘n trompet
vanuit die sinagoge te Nasaret. Deur sy prediking, deur sy optrede staan daar vir
die volk iets groots te wagte! Iets wat
die hele samelewing in beroering gaan bring.Elkeen sal daarmee in aanraking kom, arm en
ryk, gevangene en vrye, blinde en siende, gebrokene en gesonde, elkeen, en dan
ook in die diepste sin van die woord. Naamlik bevryding van sonde, bevryding
van die satan.Ons teks is ‘n aanhaling uit ‘n profesie van
Jesaja. Jesus het voorgelees uit die boekrol Jesaja. Hy het ‘n profesie
voorgelees wat ook oor die jubeljaar gehandel het. Jesaja 61.Jesaja het daarna gesmag dat so ‘n jaar ooit
‘n keer sou aanbreek. En in opdrag van die Gees van die HERE profeteer hy oor
hierdie jaar. Dit sal ‘n keer
aanbreek in die toekoms. God sal self
daarvoor sorg!En nou, gemeente, met Jesus se koms, was dit
so ver! Jesus roep die aangename jaar van die HERE uit. Nadat Hy die profesie
van Jesaja voorgelees het, sê Hy: Vandag is hierdie Skrif in julle ore vervul!Geliefde gemeente, slegs ons Heiland waag Hom
aan so ‘n uitspraak. Slegs ons Heiland is in staat om die konsekwensies van
hierdie uitspraak te trek, om daarvoor pa te staan. Die aangename jaar van die
HERE: Ek hoop om dit vir julle te bring!Broeders en susters, ons staan vandag op die
drumpel van die jaar 2017.Of ons dit besef of nie, ook hierdie jaar
ontvang ons as ‘n geskenk van God.Sal dit ‘n aangename jaar word? U het tien
teen een al begin beplan vir die jaar 2017. Wat jy hierdie jaar wil doen, in
jou werk. Of word dit miskien die jaar waarin jy gaan aftree? Na watter graad
jy gaan, op skool. Watter studie jy wil volg, hierdie jaar. Dalk is daar
gelukkiges onder ons wat al selfs vakansieplanne gemaak het vir êrens in 2017.Maar miskien gebeur daar hierdie jaar ook
onverwagte dinge in jou lewe, goed of sleg. Dalk ontmoet jy jou lewensmaat. Dalk
kry jy ‘n nuwe werk.Dalk word jy getref deur ‘n terugslag, ‘n
ongeluk. Dalk breek jou eie sterfdag aan in hierdie jaar. Sal dit ‘n aangename
jaar word?Wat is eintlik ‘n aangename jaar?
Gemeente, laat ons vandag, op die drumpel van
2017, in die eerste plek besef van wie ons ons tyd ontvang. God skenk ons elke
dag, elke week, elke maand, elke jaar. En of dit aangenaam sal wees, hang van
Hom af. Deur alle eeue heen het geen mens, geen samelewing, dit nog gewaag om
‘n jubeljaar uit te roep nie. Om hierdie gesondmakende, maar wel ingrypende
wetgewing in praktyk te bring nie. Geen mens, of liewer, daar is een uitsondering.
Want in ons teks het Christus dit wel aangekondig. Hy het wel daardie moedige
stap geneem. Aan die begin van sy ampsperiode kondig Hy in die sinagoge van
Nasaret sy program aan. En die skare was verslae oor sy leer, staan daar in
vers 32. Want sy woord was met gesag.Dit was nie sommer net mooi woorde nie, Hy
het self daarvoor ingestaan.Dus gemeente, danksy Jesus Christus weet ons
dat daar soiets bestaan, kan bestaan, nie net in wetboeke nie, maar ook in die
praktyk. ‘n Jubeljaar.Die wet van Moses is nooit uitgevoer nie. Dit
is slegs op papier, of destyds was dit ‘n kliptafel, gerealiseer. Maar Christus
het gesorg dat die bedoeling van hierdie wet tog voortgang vind. In die nuwe
bedeling plant Christus vir Homself ‘n kerk. En juis vanuit die kerk begin die
aangename jaar van die Here in die nuwe bedeling gestalte kry. Vanuit die kerk
word mense se lewens herstel. Vanuit die kerk word, ja behoort!, die misstande
in die samelewing aangekaart te word, en daarnatoe gewerk te word dat dit ook
opgeruim word! Asof die kerk geen boodskap vir die samelewing sou hê nie. Dit is die kerk se roeping, trou aan haar hoof
Christus. Soos iemand ‘n keer gesê het. Daar is slegs een ekonimie wat goed is
vir die hele skepping.Geen kapitalisme, geen kommunisme. Nee, dit
is die nagmaalsekonomie.Slegs as ‘n mens leer om uit genade te lewe,
alles van Christus te verwag, slegs so ‘n mens kan verantwoordelik omgaan met
die skepping.Met sy naaste, met grond, met geld, met sy
liggaam, met sy tyd.Ek roep u vandag daarom op, gemeente, aan die
begin van ‘n nuwe jaar:Gee u lewe vir 2017 vorm vanuit die kerk. Die
kerk, daar waar die Woord verkondig word. Dieselfde Woord wat Christus destyds
in die sinagoge van Nasaret gebring het. Kom elke Sondag in 2017 trou kerk toe,
oggend en aand. Sodat die prioriteite van jou lewe daar, aan die begin van elke
nuwe week, weer reggestel kan word, weer op skerp gestel kan word.Moenie jou lewe, jou lewenskoers, laat
bepaal, deur enigiets anders nie.Moenie op sleeptou geneem word deur wat die
media jou voorskotel, faceboekvriende, moenie jou deur die politiek laat lei
nie, moenie jou deur geld laat lei nie, moenie jou deur ‘n wêreld wat los van
God leef laat lei nie.Kom trou kerk toe in 2017. Dit is wat saak
maak! Laat dit jou voorneme vir 2017 wees. Stel jouself 100% beskikbaar om
mede-arbeider in Christus se koninkryk te wees. Jy’t nie ‘n keuse nie. Christus
beveel jou.Hy is ernstig om sy planne vir ‘n jubeljaar
op aarde te verwesenlik, ‘n permanente jubeljaar. Dit is of in of uit. Wees toegewyd.
Jou lewe, jou tyd behoort nie aan jouself nie. Alles is van Christus.Mag 2017 ‘n jaar van bloei word vir Christus
se kerk, ook sy gemeente hier plaaslik. Dra jou deel by, moenie lyf wegsteek
nie. Die ouderlinge kan dalk roukol hou, watter gemeentelede ontrou begin word
in kerkbywoning.Maar die ouderlinge is nie in staat om alles
te sien nie. Christus sien wel alles. Hy sien alles in jou lewe. Hy kyk binne
in jou hart, na jou motiewe.Jy kan nie vir Hom om die bos lei nie.
Ons lewe in God se genadetyd. Hy gee alles,
tyd, geld, grond, liggaam, aan ons in bruikleen. Genadetyd. Nie tyd waarop ons
reg het nie.Ons lewe is in sy hand. Laat ons daarom ook
in DV 2017 ons tyd op ‘n bewuste manier gebruik.In ons teks het Christus die aangename jaar van
die HERE aangekondig.Hy het ‘n hoopvolle nuwe begin gemaak. Die
feit dat jy hier is, hier in die kerk, op hierdie eerste dag van die nuwe jaar,
dit is onderdeel van sy kerkvergaderende werk. Hy span jou in. Hy soek nie lou
arbeiders in sy koninkryk nie. Jy sit hier vandag, en Hy roep jou op om vir
100% in sy diens te staan in 2017. Niks niks minder nie. En waarom sou ons nie
vir Hom in brand staan nie? Wees maar net bewus van sy genade wat alles
moontlik maak. Ook 2017 is tyd wat Christus, wat heers aan God se regterhand, wil
gebruik om te werk na die koms van die jongste dag, die werklike aanbreek van
die aangename tydperk.Die dag waarop Hy die jubeljaar vergoed sal
laat aanbreek.Die dag waarop daar restitusie sal plaasvind,
eerlike restitusie.Waarop elkeen aan God die eer sal gee wat Hy
toekom.Die dag waarop Christus vrede op aarde sal
aankondig.Amen.
(kyk in preek)